Vertegenwoordigers: let op voor agressieve handelspraktijken.
Agressieve handelspraktijken zijn verboden. Het Europees Hof verduidelijkt wat kan en niet kan.
De volgende casus deed zich voor. Een consument bezocht de website van Orange Polska, toont zijn interesse in een bepaald product en wordt vervolgens bezocht door een vertegenwoordiger. De vertegenwoordiger overhandigt de consument een modelovereenkomst. De ondertekening moet plaatsvinden tijdens het bezoek van de vertegenwoordiger. Zo niet, wordt de consument gevraagd zich te begeven naar een verkooppunt of de bestelling via een website door te geven.
Is hier sprake van agressieve handelspraktijken, doordat de consument niet vóór het bezoek de modelovereenkomst heeft ontvangen of doordat de consument wordt verplicht ter plaatse de modelovereenkomst te ondertekenen?
Principes
Als agressief wordt beschouwd een handelspraktijk die, in haar feitelijke context, al haar kenmerken en omstandigheden in aanmerking genomen, door intimidatie, dwang, inclusief het gebruik van lichamelijk geweld, of ongepaste beïnvloeding, de keuzevrijheid of de vrijheid van handelen van de gemiddelde consument met betrekking tot het product aanzienlijk beperkt of kan beperken, waardoor hij ertoe wordt gebracht of kan worden gebracht over een transactie een besluit te nemen dat hij anders niet had genomen.
De vóór sluiting van een overeenkomst verstrekte informatie met betrekking tot de contractvoorwaarden en de gevolgen van de sluiting van de overeenkomst is voor de consument van wezenlijk belang. De vraag naar een dienst of een product moet een vrije keuze van de consument zijn; de door de handelaar verstrekte informatie moet duidelijk en passend zijn. De wetgeving streeft een hoog niveau van consumentenbescherming na; dit is ingegeven door de omstandigheid dat de consument zich tegenover een handelaar in een zwakkere positie bevindt en met name over minder informatie beschikt.
Geïnformeerd besluit
In het voorliggend geval merkte het Hof op dat de consumenten op de website van de handelaar toegang hebben kunnen krijgen tot de beschikbare aanbiedingen en modelovereenkomsten. In die omstandigheden maakt de consument in principe een vrije keuze en geïnformeerd besluit bij het aangaan van de overeenkomst. Alsdan is ook niet vereist dat de modelovereenkomsten hem voorafgaandelijk aan het bezoek van de vertegenwoordiger worden bezorgd (b.v. per e-mail). De afwezigheid van zo’n mededeling kan, aldus het Hof, dan ook niet worden aangemerkt als een agressieve praktijk.
Ongepaste beïnvloeding
Ook de omstandigheid dat de vertegenwoordiger de consument verzoekt zijn besluit te nemen zonder hem de tijd te geven die hem passend lijkt om de stukken te bekijken die de vertegenwoordiger hem overhandigt, kan in die omstandigheid, waarbij de consument voorafgaandelijk aan het bezoek daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen van de modelovereenkomst, niet als agressieve handelspraktijk worden aangemerkt.
Indien de handelaar of zijn vertegenwoordiger in het kader van de procedure voor de sluiting of de wijziging van de betrokken overeenkomsten daarnaast evenwel bepaalde praktijken toepast die erop gericht zijn de keuze van de consument te beperken, kan de handelspraktijk uiteindelijk wel als agressief worden aangemerkt indien die aanvullende praktijken gedragingen inhouden waardoor dusdanige pressie op de consument wordt uitgeoefend dat zijn keuzevrijheid aanzienlijk wordt beperkt.
Aldus kan het gegeven dat de vertegenwoordiger erop staat dat de overeenkomst die hij aan de consument overhandigt, wordt ondertekend, als een agressieve praktijk worden aangemerkt wanneer die houding van dien aard is dat die consument zich ongemakkelijk voelt en op die manier zijn overwegingen over het te nemen commerciële besluit worden verstoord.
Onder dat soort gedrag valt bijvoorbeeld de vermelding dat elke vertraging bij de ondertekening van de overeenkomst tot gevolg heeft dat de latere sluiting van de overeenkomst slechts mogelijk zal zijn onder minder gunstige voorwaarden, of het feit dat de consument het gevaar loopt dat hij contractuele boeten moet betalen of, ingeval de overeenkomst wordt gewijzigd, dat de handelaar de verrichting van zijn diensten opschort. Onder datzelfde soort gedrag kan het feit vallen dat de vertegenwoordiger de consument ervan in kennis stelt dat hij, indien de overeenkomst die hij hem overhandigt, niet of niet tijdig wordt ondertekend, mogelijk een negatieve beoordeling van zijn werkgever zal krijgen.